ΑΠΚΥ ΕΛΠ10: ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

 Εισαγωγή στη σπουδή του ελληνικού πολιτισμού.

Αντικείμενο 1ης ενότητας: Η ιστορική εξέλιξη των εννοιών Πολιτισμός και κουλτούρα - Οι πολιτισμικές σπουδές - Εθνικές και πολιτισμικές ταυτότητες.

ΘΕΜΑ:

 Στις θεωρήσεις του Fernand Braudel και του Raymond Williams για τη συγκρότηση του πολιτισμού ο παράγοντας του χρόνου κατέχει κεντρική θέση. Οι Braudel και Williams αναγνωρίζουν ότι οι δυο έννοιες είναι αλληλένδετες, αλλά διατυπώνουν διαφορετικές αντιλήψεις για τη σχέση τους. Η διαπίστωση αυτή προκύπτει από τη σύγκριση των εννοιών «δομές των πολιτισμών», που έχει διατυπώσει ο Βraudel, και «δομή της αίσθησης», που έχει διατυπώσει ο Williams.
• Παρακολουθώντας τα επιχειρήματα με τα οποία οι δύο επιστήμονες θεμελιώνουν τη θέση τους, να παρουσιάσετε τη σημασία του χρόνου στις θεωρήσεις του πολιτισμού από τον Braudel και τον Williams αντίστοιχα. Προκειμένου για τον Williams, να λάβετε υπόψη σας και τον ρόλο της επιλεκτικής παράδοσης.
• Αναδείξτε τις ομοιότητες και τις διαφορές στην πρόσληψη του χρόνου σε σχέση με τον πολιτισμό στις θεωρήσεις Braudel και Williams.
• Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς την έννοια «ελληνικός πολιτισμός» και τη σχέση της με την έννοια του χρόνου;


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Εισαγωγή  σελ.3
2. Απόψεις Braudel-Williams για τη σχέση χρόνου πολιτισμού  σελ.3
2.1. Ο Braudel  σελ.3
2.2. O Williams σελ.5
3. Διαφορές-Ομοιότητες  σελ.6
3.1. Διαφορές σελ.6
3.2. Ομοιότητες σελ.8
4. Ελληνικός Πολιτισμός και Χρόνος  σελ.9
5. Επίλογος  σελ.10
6. Βιβλιογραφία  σελ.12

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

   Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η ενδελεχής εξέταση δύο εννοιών που από τα αρχαία χρόνια αποτελούν τον καθρέφτη των λαών και της ιστορίας τους: πολιτισμός και κουλτούρα. Δύο έννοιες οι οποίες στη σημερινή εποχή παίζουν σημαίνοντα ρόλο στη δημιουργία μιας κοινής ταυτότητας των λαών μέσω της πολιτισμικότητας ή μιας κοινής αφετηρίας που θα φέρει τους λαούς κάτω από ένα κοινό μανδύα και που έχει ένθερμους οπαδούς αλλά και δηλωμένους εχθρούς. Δύο σημαντικοί επιστήμονες του προηγούμενου αιώνα, οι θεμελιωτές της κοινωνιολογικής επιστήμης, ασχολήθηκαν διεξοδικά με τις δύο αυτές έννοιες και προσπάθησαν μέσα από τις θεωρίες που ανέπτυξαν, να αποδείξουν ότι πολιτισμός και κουλτούρα είναι αλληλένδετες έννοιες.
  Μέσα από τις «δομές των πολιτισμών» και τη «δομή της αίσθησης» οι Braudel και Williams αντίστοιχα θεμελιώνουν τη θέση τους για τις δύο έννοιες. Καλούμαστε, μέσα από την εξέταση των επιχειρημάτων τους, να παρουσιάσουμε τη σημασία του χρόνου στις θεωρήσεις τους για τον πολιτισμό αλλά και να αναδείξουμε τις ομοιότητες και διαφορές στην πρόσληψη του χρόνου σε σχέση με αυτόν.
  Η εργασία θα ξεκινήσει με την περιγραφή των επιχειρημάτων των δυο μελετητών και θα συνεχίσει με τη σύγκριση των θεωριών τους. Μέσα από αυτές θα αναδειχτούν οι ομοιότητες και διαφορές που προκύπτουν. Τέλος θα αναφερθούν ορισμένα παραδείγματα από τον ελληνικό πολιτισμό που οι συντεταγμένες του παρελθόντος τους τέμνουν το παρόν, σύμφωνα πάντα με τις θεωρίες των Braudel και Williams για την έννοια του χρόνου.

2. ΑΠΟΨΕΙΣ BRAUDEL – WILLIAMS ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΧΡΟΝΟΥ – ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

2.1 Ο Braudel

  Πολιτισμός είναι όλα εκείνα τα στοιχεία του παρελθόντος τα οποία εξακολουθούν να ζουν μέχρι σήμερα διανύοντας πολλούς αιώνες. Για να τον κατανοήσουμε πλήρως πρέπει να γνωρίσουμε την ιστορία του.(1 F.Braudel,2009,σ.79) Η λέξη πολιτισμός, «civilisation» έχει γαλλικές ρίζες, αφού προήλθε από το επίθετο «civil» που σημαίνει «αυτός που αναφέρεται στον πολίτη, ο αστικός».(2 Ό.π.,σ.51) Την απόδοσή της στην ελληνική γλώσσα την οφείλει στον Αδαμάντιο Κοραή το 1804.(3 Ό.Βαρτζιώτη,2005,σ.261) Η σύλληψή της έλαβε χώρα στη Γαλλία και προήλθε από την ελληνική λέξη «πολίτης».(4 F.Braudel,2009,σ.53)
  Μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε ότι πολιτισμός και χρόνος είναι δυο έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Για να κατανοήσουμε την ιστορία των πολιτισμών πρέπει να τους εξετάσουμε με διαφορετικές χρονικές κλίμακες: μέρα με τη μέρα , χρόνο με το χρόνο , αιώνα με τον αιώνα για να διαπιστώσουμε τελικά ότι «οι πολιτισμοί είναι ατέλειωτες ιστορικές συνέχειες».(5 Ό.π.,σ.91) Ο Braudel διαιρεί το χρόνο σε επιμέρους εποχές. Έτσι στο προσκήνιο των πολιτισμών εμφανίζονται διάφορες πραγματικότητες που άλλοτε έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και εναλλάσσονται με αργούς ρυθμούς κι άλλοτε έχουν μικρότερη διάρκεια και εναλλάσσονται με πιο γρήγορους ρυθμούς. Άλλες πάλι έχουν εξαιρετικά μεγάλη διάρκεια και φαίνονται αμετάβλητες, πράγμα που δεν ισχύει.(6 Ό.π.,σ.83) O Braudel, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της σχολής των Annales, για να μελετήσει τoν ιστορικό χρόνο τον χωρίζει σε τρεις κλίμακες: στα «Γεγονότα», στις «Συγκυρίες» και στη «Μακρά διάρκεια».(7 Ό.π.,σ.47)
  Τα «Γεγονότα» εναλλάσσονται με γρήγορους ρυθμούς ενώ χαρακτηρίζονται από μικρή διάρκεια. Έτσι έχουμε απλή αφήγηση χιλιάδων γεγονότων κάτι που μας εμποδίζει να κατανοήσουμε την ιστορία σε βάθος ή να την κρίνουμε. Επίσης είναι αρκετά δύσκολο να προσδιορίσουμε έναν πολιτισμό με βάση τα πολιτισμικά γεγονότα γιατί τα τελευταία αλληλοαναιρούνται συνεχώς δημιουργώντας μας μια ψευδαίσθηση ασυνέχειας. Εύκολα μπορούμε να διαπιστώσουμε ριζικές αλλαγές που συντελούνται από γενιά σε γενιά στη φιλοσοφική σκέψη, στα λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά ρεύματα ακόμη και στη μόδα των ενδυμάτων. Οι νέες τάσεις που εμφανίζονται είναι τελείως διαφορετικές από εκείνες που προηγήθηκαν.(8 Ό.π.,σ.80,92)
  Στο επίπεδο των δεκαετιών, το πολύ πεντηκονταετιών, συναντούμε τις «Συγκυρίες». Εδώ τα γεγονότα εμφανίζονται με βάση τις παραπάνω χρονικές περιόδους χωρίς λεπτομερειακή περιγραφή. Για παράδειγμα λέμε: «ο Ά Παγκόσμιος πόλεμος», «ο ρομαντισμός», «το Μπαρόκ»...(9 Ό.π.,σ.92)  Όλες αυτές οι «εποχές» έχουν τα δικά τους χαρακτηριστικά γνωρίσματα και αν τις συγκρίνουμε εντοπίζουμε μεγάλες διαφορές. Οι συγκυρίες συμβάλλουν έτσι ώστε να καταλάβουμε την αξία ορισμένων σημαντικών προσώπων ή γεγονότων, είναι σαν πολλοί επιμέρους «πολιτισμοί» μέσα στον κυρίως πολιτισμό.(10 Ό.π.,σ.81)
  Τέλος η «Μακρά διάρκεια» έρχεται για να αφηγηθεί τις μεταβολές που συντελούνται σε διάστημα αιώνων. Σε αυτή την κατηγορία εμφανίζονται τα χαρακτηριστικά του κάθε πολιτισμού, οι δομές του, έτσι όπως αναδύονται στο πέρασμα των αιώνων.(11 Ό.π.,σ.92,93) Οι δομές αυτές είναι πραγματικότητες μόνιμες ή ημιμόνιμες χωρίς να είναι συνειδητές. Αποτελούν τις βάσεις των πολιτισμών, έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν και το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι η μεγάλη διάρκεια.
  Για να ερμηνεύσουμε σφαιρικά την ιστορία των πολιτισμών θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν όλες τις παραπάνω κλίμακες του χρόνου.(12 Ό.π.,σ.48)

2.2 Ο WILLIAMS

  Η κουλτούρα σύμφωνα με τον Williams είναι «ένας συνολικός τρόπος ζωής» ο οποίος συμπεριλαμβάνει τις τέχνες, τις επιστήμες, τα έθιμα, τις παραδόσεις αλλά και τα καινούρια στοιχεία που εμφανίζονται.(13 Γ.Πασχαλίδης κ.α.,1999,σ.46) Με λίγα λόγια η κουλτούρα αποτελείται από τις τέχνες και από το γενικό τρόπο ζωής των κοινωνιών.(14 Β.Αποστολίδου, 1994,σ.49) Η λέξη «κουλτούρα» έχει τις ρίζες της στο λατινικό ρήμα «colere» που σημαίνει «καλλιέργεια της γης». Για πρώτη φορά την χρησιμοποιεί μεταφορικά ο Κικέρων τον 1ο αι. π.Χ σαν «cultura animi» δηλαδή «καλλιέργεια της ψυχής».(15 Γ.Πασχαλίδης κ.α.,1999,σ.32,33)
  Ένα ιδιαίτερα ισχυρό εργαλείο για την μελέτη του παρελθόντος και τις αλλαγές που σε αυτό συντελούνται, είναι η δομή της αίσθησης. Με τη βοήθεια της κατανοούμε ευκολότερα τη σχέση τέχνης – κοινωνίας ή του «συνολικού τρόπου ζωής». Όταν μελετούμε την τέχνη μιας περιόδου, είναι πολύ πιθανό να έρθουμε αντιμέτωποι με πολλά στοιχεία της κοινωνίας εκείνης της εποχής. Παρ’ όλα αυτά είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τη γνήσια βιωμένη εμπειρία των ανθρώπων μιας συγκεκριμένης εποχής γιατί απλά δε ζήσαμε σ’ εκείνη την εποχή. Αυτή την εμπειρία ορίζει ο Williams ως «δομή της αίσθησης» και υποστηρίζει ότι η μελέτη της είναι αναγκαία γιατί μόνο έτσι μπορούμε να κατανοήσουμε σε βάθος τις κουλτούρες που υπήρξαν πριν από εμάς. Είναι ανεπίσημη και μη καταγεγραμμένη αλλά συνήθως κατέχει σημαντική θέση μέσα στη λογοτεχνία και στην τέχνη γενικότερα.(16 Β.Αποστολίδου,1994,σσ.50-51)
  Η δομή της αίσθησης μεταβάλλεται από γενιά σε γενιά. Αυτές οι αλλαγές εκφράζονται μέσα από τα αναδυόμενα στοιχεία της κάθε κουλτούρας. Κατά συνέπεια δε πρέπει να την θεωρούμε ολοκληρωμένη ιστορική διαδικασία γιατί συνεχίζει να εξελίσσεται.(17 Ό.π.,σ.52)
  Ο Williams διαιρεί την κουλτούρα σε τρία μέρη: Στη βιωμένη κουλτούρα που γνωρίζουν μόνο όσοι ζουν στο σε ένα συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, στην καταγεγραμμένη κουλτούρα που εμπεριέχει τέχνες και λογοτεχνία μέχρι και τα γεγονότα της καθημερινότητας και τέλος στην κουλτούρα της επιλεκτικής παράδοσης όπου οι άνθρωποι επιλέγουν να αξιοποιήσουν στο παρόν μόνο ορισμένα στοιχεία του παρελθόντος.(18 Ό.π.,σ.148)

3. ΔΙΑΦΟΡΕΣ - ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ

3.1 Διαφορές

  Καταρχήν παρατηρούμε ότι οι δυο μελετητές χρησιμοποιούν, ο μεν Braudel τον όρο «πολιτισμό», ο δε Williams τον όρο «κουλτούρα» . Οι δύο όροι είναι δύσκολο να οριστούν λόγω της πολυπλοκότητάς τους,τις ποικίλες χρήσεις και σημασίες τους αλλά πλέον δε χρήζουν διαχωρισμού αφού έχουν καταλήξει να ταυτίζονται.(19 Γ.Πασχαλίδης κ.α.,1999,σσ.28,46)
  Ο Williams χωρίζει την ίδια την κουλτούρα σε τρία επίπεδα: Τη βιωμένη κουλτούρα, την καταγεγραμμένη κουλτούρα και την κουλτούρα της επιλεκτικής παράδοσης. Ο Braudel διαίρεσε το χρόνο, μέσα στον οποίο συμπεριλαμβάνεται και ο πολιτισμός, σε τρία επίπεδα: στο χρόνο που διαδραματίζονται τα γεγονότα, οι συγκυρίες και οι πολιτισμοί .
  Με τη δομή της αίσθησης ο Williams παρακολουθεί μια κουλτούρα από την πρώτη μέρα της ζωής της . Με αυτόν τον τρόπο παρατηρεί καλύτερα την εξέλιξή της και τις αλλαγές που συντελούνται σε αυτήν. Η παρατήρηση όμως πρέπει να γίνει από τη σκοπιά του ανθρώπου που έζησε στην εκάστοτε εποχή.(20 Β.Αποστολίδου,1994,σ.53) Αντίθετα, για τη μελέτη των δομών του πολιτισμού, ο Braudel υποστηρίζει ότι ο ιστορικός πρέπει να αποστασιοποιηθεί από τον πολιτισμό μέσα στον οποίο ζει. Διαφορετικά δε θα μπορέσει να βρει ποτέ τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των δομών των διάφορων πολιτισμών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η θέση της γυναίκας στους διάφορους πολιτισμούς.(21 F.Braudel,2009,σ.84)
  Η επιλεκτική παράδοση του Williams έχει τις ρίζες της στο παρελθόν αλλά δεν είναι σταθερή. Ανανεώνεται παράλληλα με την εξέλιξη της κουλτούρας γιατί κάθε γενιά επιλέγει να αξιοποιήσει διαφορετικά στοιχεία του παρελθόντος της. Αυτή η αλλαγή τις περισσότερες φορές κατευθύνεται από συμφέροντα και οδηγεί σε μια «ριζοσπαστική σύγχρονη αλλαγή».(22 Β.Αποστολίδου,1994, σσ.151,152) Οι δομές των πολιτισμών κατά τον Braudel είναι παλιές, δε μεταβάλλονται εύκολα, έχουν μεγάλη διάρκεια και αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά των πολιτισμών. Οι πολιτισμοί αρνούνται πεισματικά να υιοθετήσουν στοιχεία άλλων πολιτισμών, ιδιαίτερα αν αυτά έρχονται σε αντίθεση με τις θεμελιώδεις δομές τους. Αυτή η διαδικασία μας οδηγεί στην καρδιά του πολιτισμού.(23 F.Braudel,2009,σσ.84,85)
  Οι πολιτισμοί κατά τον Braudel επιλέγουν ορισμένα ξένα στοιχεία, τις περισσότερες φορές ασυνείδητα κι απορρίπτουν τα περισσότερα. Μέσα από την σταδιακή αφομοίωση αυτών των στοιχείων οι πολιτισμοί εξελίσσονται διαφοροποιώντας ελάχιστα τη θέση τους σε σχέση με το παρελθόν τους. Η διαδικασία είναι ανεπαίσθητη για τους ανθρώπους που είναι μέρος της εποχής καθώς είναι αδύνατο να αντιληφθούν τις αλλαγές για την ολοκλήρωσή των οποίων απαιτούνται πολλά χρόνια.(24 Ό.π.,σσ.87,88) Ο Williams υποστηρίζει ότι η επιλεκτική παράδοση αντίθετα συντελείται με συνειδητό τρόπο. Τα στοιχεία προέρχονται από το παρελθόν της κουλτούρας σαν μια συνεχής «επιλογή» και «ερμηνεία»(25 Β.Αποστολίδου,1994,σ151) και ενσωματώνονται στο παρόν της συμβάλλοντας στην εξέλιξή της. Υπάρχουν και τα αναδυόμενα στοιχεία που διεκδικούν μια θέση στην κουλτούρα, έχουν νέα νοήματα πολλές φορές αντίθετα από αυτά της υπάρχουσας κουλτούρας.(26 Ό.π.,σ.60)
  Νεώτεροι μελετητές ασκούν κριτική στο έργο του Williams διότι δεν αναφέρει τις εθνικές διαφορές που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες ούτε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μειονότητες μέσα σε αυτές.(27 Ό.π.,σ.36) Ο Braudel αναφέρεται διεξοδικά στο θέμα υποστηρίζοντας ότι οι ανταλλαγές πολιτισμικών στοιχείων συνήθως καταλήγουν σε συγκρούσεις και αποτυγχάνουν. Είναι δύσκολο να συνυπάρξουν δυο πολιτισμοί κι αν συμβεί κάτι τέτοιο είναι προσωρινό.(28 F.Braudel,2009,σ.90)

3.2 Ομοιότητες

  Όμως οι απόψεις των δυο μελετητών συγκλίνουν σε πολλά σημεία. Ο Braudel ορίζει τον πολιτισμό ως ένα παρελθόν που συνεχίζει να ζει στο παρόν. Για να κατανοήσουμε ένα πολιτισμό πρέπει να γνωρίσουμε την ιστορία του.(29 Ό.π.,σ.79) Ο Williams υποστηρίζει κάτι αντίστοιχο: όταν μιλάμε για την κουλτούρα δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε παρελθοντικούς χρόνους γιατί δηλώνουν κάτι που έχει τελειώσει οριστικά. Αντίθετα η κουλτούρα συνεχώς εξελίσσεται μέσα από τα αναδυόμενα στοιχεία.(30 Β.Αποστολίδου,1994,σ.52)
  Σύμφωνα με τη θεωρία του Braudel κάθε γενιά αρνείται την προηγούμενη της κι αυτή που έπεται, ακολουθεί την ίδια τακτική. Εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι δε δανείζονται στοιχεία από το παρελθόν. Αυτό δεν ισχύει γιατί οι πολιτισμοί είναι συνέχειες.(31 F.Braudel,2009,σ.81) Ο Williams διατυπώνει ότι «Κάθε γενιά έχει τη δική της δομή της αίσθησης».(32 Β.Αποστολίδου,1994,σ.52) Σε κάθε εποχή δηλαδή εμφανίζονται κάποια αναδυόμενα στοιχεία εντός της κουλτούρας.
  Όταν πάψουν να υπάρχουν ζωντανοί μάρτυρες η βιωμένη κουλτούρα περιορίζεται στα ελάχιστα και σημαντικότερα στοιχεία που εκπροσωπούν τη συγκεκριμένη εποχή και κατατάσσονται στην υπόλοιπη ιστορία της ανθρωπότητας.(33 Ό.π.,σ.150) Η παραπάνω άποψη του Williams μας θυμίζει τη μακρά διάρκεια που κατακτούν κατά τον Braudel ορισμένα σημαντικά πρόσωπα και γεγονότα που έχουν ξεχωρίσει στην ιστορία των πολιτισμών.(34 F.Braudel,2009,σ.83)

3. ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ .

  Οι λέξεις, τα γεγονότα, οι θεσμοί ταξιδεύουν μέσα στους αιώνες, επιβιώνουν και συμβάλλουν στην πρόοδο του σύγχρονου πολιτισμού.
  Οι ίδιοι οι όροι «Έλληνας», «ελληνισμός», μέχρι να εδραιωθούν, πέρασαν αρκετές δοκιμασίες. Οι επαναστατημένοι χριστιανοί ήταν γνωστοί ως «χριστιανοί», «Γραικοί», «Ρωμιοί». Μετά την επανάσταση του 1821 μετονομάστηκαν σε «Έλληνες», όρος που επικρατεί μέχρι σήμερα. Την ίδια περίοδο (1824 περίπου) εμφανίστηκε και ο υποτιμητικός για την Ελλάδα χαρακτηρισμός «Ψωροκώσταινα», αναφερόμενος στο χρεωμένο ελληνικό δημόσιο.(35 Α.Πολίτης,2008,σσ.33,101)
  Η χριστιανική θρησκεία διατήρησε πολλά από τα παγανιστικά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής θρησκείας.(36 Ό.π.,σ.110) Οι Απόκριες είναι αποτέλεσμα αυτής της σύζευξης αφού ήταν αδύνατο για τους πατέρες τις εκκλησίας να αποκόψουν τους χριστιανούς από αυτήν. Συγκέντρωσαν λοιπόν αυτές τις γιορτές στις αρχές της άνοιξης.(37 Αικ.Τσοτάκου - Καρβέλη,1996,σ.38)
  Τα δημοτικά μας τραγούδια, κατά τον Σ. Ζαμπέλιο,(38 Σ.Ζαμπέλιος,1852,σ.19) επιτυγχάνουν την πολυπόθητη σύνδεση του ελληνισμού με το παρελθόν του ενώ ταυτόχρονα περιέχουν χρήσιμο υλικό για τον ορισμό της εθνικής μας ταυτότητας. Κάθε λέξη τους μας αποκαλύπτει τον τρόπο ζωής ενός ολόκληρου κόσμου που υπήρξε πριν από εμάς.(39 Α.Πολίτης,2008,σσ.53,54,60)
  Οι εμποροπανηγύρεις, ένας ακόμη θεσμός που επιβιώνει μέχρι και σήμερα, έχουν στενή σχέση με την αγορά, αλλά εμφανίστηκαν μεταγενέστερα. Γνωρίζουμε ότι στις ελληνικές πόλεις υπήρχαν χώροι στην κεντρική πλατεία τους που προοριζόταν για την αγορά.(40 F.Braudel,1998,σ.257) Όσον αφορά στην πιο σύγχρονη μορφή τους, οι εμποροπανηγύρεις γίνονταν μια συγκεκριμένη εποχή του χρόνου, διαρκούσαν 3 – 8 μέρες και συγκέντρωναν εμπόρους που πουλούσαν ή αγόραζαν αγαθά. Βέβαια κατέβαλαν ένα ποσό στο δήμο για το χώρο που καταλάμβαναν τα παραπήγματά τους.(41 Α.Μανσόλα,1867,σ.132) Μέχρι σήμερα γνωρίζουμε καλά ότι συμβαίνει κάτι αντίστοιχο.
  Αν μεταφερθούμε στην πνευματική ζωή από τον 8ο μέχρι τον 4ο αι.π.Χ. θα διαπιστώσουμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες «εφηύραν» το θέατρο, τη φιλοσοφία, την ιστορία και τις επιστήμες. Το θέατρο ξεκίνησε συνοδεύοντας τις διονυσιακές τελετές, στην αρχή κάθε άνοιξης. Διαπιστώνουμε ότι οι αρχαίες παραστάσεις που έχουν σωθεί, είναι επίκαιρες και παίζονται μέχρι σήμερα. Το θέατρο γενικότερα, αποτελεί δείγμα πολιτισμού για όλους τους λαούς καθώς και ξεχωριστό κομμάτι της κουλτούρας τους.(42 C.Mosse,A.Schnapp - Gourbeillon,2007,σ.389)
  Η γέννηση της φιλοσοφίας έχει συντελεστεί επίσης στην Ελλάδα. Οι Έλληνες φιλόσοφοι επηρεάζουν σήμερα τη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη. Οι φιλοσοφικές θεωρίες τους διδάσκονται σε σχολεία και πανεπιστήμια. Ακόμη έχουμε την πρώτη απόπειρα καταγραφής της ιστορίας από τον Ηρόδοτο τον «πατέρα της ιστορίας» και αργότερα, από μια πιο αντικειμενική σκοπιά , από το Θουκυδίδη.(43 Ό.π.,σσ.389,391,395)

4.ΕΠΙΛΟΓΟΣ

  Η κατανομή των πολιτισμών στο παγκόσμιο στερέωμα μοιάζει με πολύχρωμο ψηφιδωτό. Όλοι οι πολιτισμοί είναι άξιοι μελέτης. Ο καθένας έχει βάλει έστω κι ένα μικρό λιθαράκι στην εξέλιξη της ανθρωπότητας.
  Αν ταξιδέψουμε στο παρελθόν με μια μηχανή του χρόνου θα μπορέσουμε να ανακαλύψουμε τις άγνωστες πτυχές του κάθε πολιτισμού. Πτυχές που η επιλεκτική παράδοση έχει αποσιωπήσει. Θα έρθουμε σε επαφή με τους ανθρώπους εκείνης της εποχής διαπιστώνοντας από πρώτο χέρι την περιβόητη «δομή της αίσθησης» την οποία τόσο πολύ τόνισε ο Williams.
  Στα σημερινά χρόνια τα πάντα εξελίσσονται με γρήγορους ρυθμούς. Διαδίκτυο, μέσα μαζικής ενημέρωσης, σύγχρονα μεταφορικά μέσα έχουν εκμηδενίσει τις αποστάσεις κι έχουν φέρει κοντά τους πολιτισμούς σε όσο απομακρυσμένο σημείο κι αν βρίσκονται. Η εισαγωγή – εξαγωγή πολιτισμικών στοιχείων δε μπορεί πλέον να περιοριστεί από τα σύνορα των κρατών.
  Οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες είναι γεγονός. Γεγονός είναι και οι συγκρούσεις μεταξύ των πολιτισμών που τις απαρτίζουν, εκτός ίσως, ελαχίστων εξαιρέσεων.
  Ίσως δεν υπάρχει καμιά περιοχή του πλανήτη μας που να μην έχει «μιανθεί» από την αμερικάνικη μουσική ή αυτήν της Μεγάλης Βρετανίας. Στις περισσότερες χώρες οι άνθρωποι καταναλώνουν κινέζικο φαγητό, χρησιμοποιούν την ιαπωνική τεχνολογία, κάνουν εισαγωγή ενδυμάτων υψηλής ραπτικής από μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και παρακολουθούν αμερικάνικο σινεμά. Αυτού του είδους οι εισβολές γίνονται ανεπαίσθητα. Άραγε οι «δομές των πολιτισμών» κινδυνεύουν;
  Μελετώντας την ιστορία του πολιτισμού μας, κατανοούμε την παρούσα κατάσταση και κατά τον Braudel, έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε κάποιες προβλέψεις. Οι νεοέλληνες θα κατορθώσουν να διαφυλάξουν την παράδοσή τους ή θα την αρνηθούν και θα γίνουν μέρος μιας ενιαίας πολυπολιτισμικής κοινωνίας;


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Βαρτζιώτη, Ό., Η λέξη πολιτισμός και η σημασία της, περ. Ελληνικά 2005 ( τόμος 55, τεύχος 2,σελ.261)

• Μανσόλα, Α., Πολιτειογραφικαί πληροφορίαι περί Ελλάδος, Εθνικό Τυπογραφείο, Αθήνα 1867

• Πασχαλίδης, Γ., κ.α., Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό. Η Έννοια του Πολιτισμού. Όψεις του Ελληνικού Πολιτισμού. (Τόμ Α), Πάτρα 1999

• Πολίτης, Α., Ρομαντικά Χρόνια. Ιδεολογίες και Νοοτροπίες στην Ελλάδα του 1830-1880, εκδ. Ε.Μ.Ν.Ε.-Μνήμων, Αθήνα 2008

• Τσοτάκου – Καρβέλη, Α., Λαογραφικό Ημερολόγιο. Οι Δώδεκα Μήνες και τα Έθιμά τους, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 1996

• Braudel, F., Υλικός Πολιτισμός, Οικονομία και Καπιταλισμός (15ος-18ος αιώνας), τ. Β', τα παιχνίδια της συναλλαγής, εκδ. Α.Τ.Ε., Αθήνα 1998

• Braudel, F., Γραμματική των πολιτισμών, μτφρ. Α.Αλεξάκης, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2009

• Mosse, c., Schnapp – Gourbeillon, A., Επίτομη Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας (2.000 – 31 π.Χ.),μτφρ.Λ.Στεφάνου, εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα 2007

• Williams, R., Κουλτούρα και ιστορία, μτφρ.Β.Αποστολίδου, εκδ.Γνώση, Αθήνα 1994


Η παραπάνω εργασία έχει βαθμολογηθεί ώς εξής:
ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΙΔΕΩΝ: 4 / 5
ΔΟΜΗ/ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: 2 / 2,5
ΓΛΩΣΣΑ:1,5 / 1,5
ΕΡΕΥΝΑ: 0,5 /1
ΣΥΝΟΛΟ: 8 / 10

Raggla: Κοντολογίς η εργασία μου έχει πάρει 8. Μια χαρά το βρίσκω λιγότερο περίμενα... Αφήστε που μέχρι τελευταία στιγμή νόμιζα πως ήμουν εκτός θέματος. Ήταν λίγο δύσκολη εργασία για πρώτη εργασία. Γενικά η ΕΛΠ10 είναι δύσκολη και στο διαδίκτυο δε μπορούμε να πούμε ότι κυκλοφορεί και καμιά πληροφορία σχετικά με τους Braudel και Williams, έτσι για συμπαράσταση βρε αδερφέ! Τώρα όμως εμφανίστηκε η Raggla για να λύσει την παρεξήγηση !!!!
Οφείλω να σας πληροφορήσω ότι αν με αντιγράψετε σε παρόμοια εργασία θα σας πιάσει το σύστημα του ΑΠΚΥ και τότε θα μηδενιστείτε.(Προσωπικά δεν είχα πρόβλημα) Δημοσίευσα την εργασία μου με σκοπό να βοηθήσω να γράψετε καλύτερα βλέποντας μια έτοιμη εργασία. Ακόμη όσον αφορά τις παραπομπές που συναντάτε μέσα στο κείμενο εσείς πρέπει να τις βάζετε στο κάτω μέρος της σελίδας. (Στο κείμενο του blog δεν υπάρχει εντολή για υποσημειώσεις .)

Ακολουθούν τα σχόλια του καθηγητή μου εν συντομία…

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΙΔΕΩΝ: Η παρουσίαση όσον αφορά τον Braudel είναι καλή σε αντίθεση με τον Williams στον οποίο δόθηκε λιγότερη βαρύτητα. Η παρουσίαση ιδεών στο τελευταίο υποερώτημα ήταν καλή αν και χρειάζονται περισσότερα σχόλια και αναλύσεις.
ΔΟΜΗ/ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Στη βιβλιογραφία τα ονόματα των ξένων συγγραφέων πρέπει να είναι ξεχωριστά από αυτά των Ελλήνων. Πρέπει να αναγράφονται τα ονόματα όλων των συγγραφέων, όσα κι αν είναι αυτά.
ΓΛΩΣΣΑ: Δεν υπάρχουν ορθογραφικά λάθη και η γλώσσα είναι περιεκτική, σαφής και ρέουσα.
ΕΡΕΥΝΑ: Η χρήση πρόσθετης βιβλιογραφίας εμπλουτίζει την ανάλυση της εργασίας.
ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ: Πρέπει να δίνεται ίση βαρύτητα στα υποερωτήματα. Σε κάποια σημεία χρειάζεται περισσότερη ανάλυση και διευκρινίσεις. Κάποια λάθη στη βιβλιογραφία και τις παραπομπές μπορούν να διορθωθούν. Τα θετικά στοιχεία είναι η καλή δομή, η μεστή γλώσσα, η καλή παρουσίαση και ανάπτυξη. Η επιχειρηματολογία και η χρήση πρόσθετων αναγνωσμάτων συμβάλλουν στη βελτίωση ιδεών και επιχειρημάτων. Η εργασία είναι καλή σε γενικές γραμμές.